Zasady prowadzenia działalności transgranicznej przez PFE

Projekt nowelizacji ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz ustawy o pracowniczych programach emerytalnych

7 maja 2019 r. do Sejmu wpłynął rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz.U. 1997 nr 139 poz. 934 z późn. zm., dalej jako: „uOIFFE”) oraz ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (Dz.U. 2004 nr 116 poz. 1207 z późn. zm., dalej jako „uPPE”) – druk sejmowy nr 3413. W projekcie określono m.in. zasady prowadzenia działalności transgranicznej przez pracowniczy fundusz emerytalny (PFE).

Projektowana ustawa stanowi implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2016/2341 z dnia 14 grudnia 2014 r. w sprawie działalności instytucji pracowniczych programów emerytalnych oraz nadzoru nad takimi instytucjami (IORP), tj. tzw. „dyrektywy IORP 2”. Dyrektywa ta ma na celu minimalną harmonizację zasad dotyczących nadzoru i zarządzania oraz organizacji instytucji pracowniczych programów emerytalnych (ang. institutions for occupational retirement provisions, IORP), ułatwienie mobilności pracowników między państwami członkowskimi Unii Europejskiej, uregulowanie zasad działalności transgranicznej IORP oraz wzmocnienie koordynacji praktyk nadzorczych Europejskiego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych (EIOPA).

W niniejszym artykule skupiono się na regulacji dotyczącej prowadzenia działalności transgranicznej przez PFE.

Regulacja działalności transgranicznej przez PFE

Zasady prowadzenia działalności transgranicznej przez PFE

Nowy rozdział 2b (art. 26g–26i) uOIFFE określa zasady prowadzenia działalności transgranicznej przez PFE, w tym procedurę ubiegania się o wydanie zezwolenia na jej prowadzenie, środki zaskarżenia bezczynności organu nadzoru oraz środki odwołania się od decyzji organu nadzoru o zakazie wykonywania działalności transgranicznej.

Procedura wydawania zezwolenia

Zgodnie z treścią projektowanego art. 26g pracowniczy fundusz ma obowiązek zawiadomienia organu nadzoru o zamiarze wykonywania działalności transgranicznej. Zawiadomienie takie obejmuje m.in. nazwę państwa przyjmującego, firmę i adres siedziby pracodawcy oraz główne cechy charakterystyczne PPE, który ma być obsługiwany dla tego pracodawcy.

Organ nadzoru, w terminie 3 miesięcy o dnia otrzymania wszystkich informacji, może wydać decyzję o zakazie wykonywania działalności transgranicznej, jeżeli struktura PFE lub jego sytuacja finansowa stoi na przeszkodzie podjęciu proponowanej działalności transgranicznej, lub też członek zarządu pracowniczego towarzystwa zarządzającego PFE nie spełnia choćby jednego z wymogów określonych w art. 41 ust. 1 uOIFFE, tj. nie posiada pełnej zdolności do czynności prawnych, był skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo przeciwko mieniu, wiarygodności dokumentów, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, przestępstwo skarbowe lub przestępstwo, o którym mowa w rozdziale 22 uOIFFE, nie posiada wyższego wykształcenia, nie legitymuje się stażem pracy nie krótszym niż 7 lat lub nie daje rękojmi należytego wykonywania funkcji członka zarządu.

Organ nadzoru przekazuje informacje znajdujące się w zawiadomieniu zagranicznemu organowi nadzoru państwa przyjmującego, w terminie 3 miesięcy od otrzymania zawiadomienia, chyba że wydał decyzję o zakazie wykonywania działalności transgranicznej. O przekazaniu tych informacji organ nadzoru niezwłocznie powiadamia PFE.

Rozpoczęcie wykonywania działalności transgranicznej jest możliwe po otrzymaniu od organu nadzoru powiadomienia o przekazaniu odpowiednich informacji zagranicznemu organowi nadzoru.

Zasady przeniesienia transgranicznego

W projektowanym rozdziale 10b uOIFFE uregulowane zostały zasady przeniesienia transgranicznego. Przeniesienie transgraniczne polega na przeniesieniu przez PFE zobowiązań funduszu oraz innych zobowiązań i praw, jak również związanych z nimi aktywów lub ich ekwiwalentów pieniężnych do pracowniczego funduszu przyjmującego, znajdującego się w innym państwie członkowskim. Fundusz przyjmujący przejmuje zatem wszystkie aktywa i środki, ale też zobowiązania funduszu przenoszącego, dzięki czemu nie występuje zagrożenie dla wypłaty przyszłych świadczeń.

Procedura wydania zezwolenia na przeniesienie

Art. 106l określa zakres przedmiotowy przeniesienia transgranicznego. Przepis ten zastrzega również, że koszty przeniesienia transgranicznego pokrywają członkowie funduszu przenoszącego, których dotyczy przeniesienie i którzy uprzednio je zatwierdzili. Koszty te mogą być potrącane z ekwiwalentów pieniężnych związanych z przenoszonym PPE.

Art. 106m wskazuje podmioty zatwierdzające decyzję o przeniesieniu. Są nimi: zwykła większość członków pracowniczego funduszu przenoszącego i osób uprawnionych do otrzymania wypłaty, których dotyczy przeniesienie, albo ich przedstawicieli, oraz pracodawca.

Art. 106n stanowi, że przeniesienie transgraniczne jest dokonywane na wniosek, po uzyskaniu zezwolenia odpowiednich organów nadzoru. Przepis ten określa także treść wniosku o wydanie zezwolenia na przeniesienie transgraniczne oraz obowiązki organu nadzoru względem takiego wniosku. Wniosek o wydanie zezwolenia składa do organu nadzoru pracowniczy fundusz przyjmujący.

Jeżeli działający na terytorium Polski pracowniczy fundusz staje się funduszem przyjmującym, organ nadzoru przekazuje wniosek organowi nadzoru państwa-siedziby funduszu przenoszącego, a także dokonuje oceny wniosku i sytuacji finansowej funduszu przyjmującego. Po udzieleniu zgody przez organ nadzoru państwa-siedziby funduszu przenoszącego na przeniesienie transgraniczne, organ nadzoru właściwy dla funduszu przyjmującego wydaje w drodze decyzji zezwolenie na przeniesienie lub odmawia wydania takiego zezwolenia i doręcza decyzję pracowniczemu funduszowi przyjmującemu w terminie 3 miesięcy od otrzymania wniosku. Po wydaniu pozytywnej decyzji przez organ nadzoru państwa przyjmującego, może nastąpić przeniesienie transgraniczne.

Jeżeli działający na terytorium Polski pracowniczy fundusz staje się funduszem przenoszącym i do organu nadzoru wpłynie wniosek funduszu przyjmującego, za pośrednictwem właściwego dla tego funduszu organu nadzoru, o wydanie zezwolenia na przeniesienie transgraniczne, organ nadzoru w terminie 8 tygodni od otrzymania wniosku dokonuje jego oceny i wydaje zgodę albo odmawia wydania zgody na przeniesienie transgraniczne. Informację o wydaniu zgody przekazuje właściwemu organowi nadzoru rodzimego państwa członkowskiego pracowniczego funduszu przyjmującego, w celu umożliwienia temu organowi wydania zezwolenia na przeniesienie transgraniczne.

Zaskarżenie bezczynności organu nadzoru

Art. 106o wskazuje środki zaskarżenia bezczynności organu nadzoru w przedmiocie wydania zezwolenia na dokonanie przeniesienia transgranicznego, jakie może wnieść PFE, tj. ponaglenie oraz skargę na bezczynność organu nadzoru.

Art. 106p wskazuje tryb i termin wniesienia odwołania od odmownej decyzji organu nadzoru w przedmiocie wydania zezwolenia na przeniesienie, a także sąd właściwy do rozpatrzenia zaskarżenia. W przypadku, gdy działający na terytorium Polski pracowniczy fundusz staje się funduszem przyjmującym, a organ nadzoru odmówił wydania zezwolenia na przeniesienie, fundusz może wnieść skargę na tę decyzję do sądu administracyjnego właściwego ze względu na umiejscowienie siedziby funduszu. Skargę tę wnosi się za pośrednictwem organu nadzoru, w terminie 30 dni od dnia otrzymania odmowy wydania zezwolenia.

Wzajemne obowiązki informacyjne funduszu przenoszącego i przyjmującego

Zgodnie z art. 106r, jeżeli przeniesienie transgraniczne skutkuje działalnością transgraniczną, zaś działający na terytorium Polski pracowniczy fundusz staje się funduszem przenoszącym, organ nadzoru przekazuje właściwemu organowi nadzoru państwa-siedziby funduszu przyjmującego informacje o wymogach prawa ubezpieczeń społecznych i prawa pracy oraz o wymogach dotyczących przekazywania informacji określonych w art. 22–22d uPPE (m.in. informacji dla pracowników – uczestników programu emerytalnego na temat warunków funkcjonowania programu) w terminie 4 tygodni od dnia otrzymania informacji o wydaniu zezwolenia na przeniesienie transgraniczne.

Jeżeli działający na terytorium Polski pracowniczy fundusz staje się funduszem przyjmującym, organ nadzoru przekazuje mu wymienione wyżej informacje, uzyskane od właściwego organu nadzoru państwa-siedziby funduszu przenoszącego, w terminie tygodnia od dnia ich otrzymania. Gdy działający na terytorium Polski pracowniczy fundusz staje się funduszem przenoszącym, organ nadzoru przekazuje temu funduszowi informacje uzyskane od organu nadzoru właściwego dla funduszu przyjmującego.

W przypadku, gdy działający w Polsce pracowniczy fundusz staje się funduszem przyjmującym i prowadzi działalność transgraniczną, organ nadzoru przekazuje organowi nadzoru państwa-siedziby funduszu przenoszącego informacje o wszelkich istotnych zmianach wymogów prawa ubezpieczeń społecznych i prawa pracy, dotyczących PPE, które mogą wpływać na cechy charakterystyczne programu emerytalnego w zakresie, w jakim dotyczy to działalności transgranicznej, a także o wszelkich zmianach wymogów dotyczących przekazywania informacji określonych we wspomnianych art. 22–22d uPPE.

Rozpoczęcie zarządzania programem emerytalnym

Jeżeli działający na terytorium Polski pracowniczy fundusz staje się funduszem przyjmującym, może on rozpocząć zarządzanie programem emerytalnym po otrzymaniu decyzji o wydaniu zezwolenia lub gdy organ nadzoru nie przekazał mu w odpowiednim terminie informacji uzyskanych od właściwego organu nadzoru państwa-siedziby funduszu przenoszącego.

Autor: dr Maciej Balcerowski, Ada Monika Chudzik